शुद्ध अशुद्ध शब्द

https://hindiprem.com/ शुद्ध अशुद्ध शब्द

वर्तनी शुद्ध अशुद्ध शब्द से संबंधित प्रश्न विभिन्न प्रतियोगी परीक्षाओं में पूंछे जाते हैं। उन्हीं को ध्यान में रखते हुए इस लेख में उन सभी महत्वपूर्ष शब्दों को संकलित किया गया है। जो प्रतियोगियों के लिए अत्यंत महत्वपूर्ण हैं। वर्तनी संबंधी अशुद्धियों का अध्ययन हिंदी व्याकरण में किया जाता है।

प्रमुख शुद्ध अशुद्ध शब्द –

  • शुद्ध – अशुद्ध
  • हिरण्यकशिपु – हिरण्यकश्यप
  • अतिशयोक्ति – अतिश्योक्ति
  • उज्ज्वल – उज्जवल
  • कवयित्री – कवियित्री
  • याज्ञवल्क्य – याज्ञवल्कय
  • अन्तर्धान – अंतर्ध्यान
  • संन्यास – सन्यास
  • अध्ययन – अध्यन
  • तरुच्छाया – तरुछाया
  • आशीर्वाद – आर्शीवाद
  • ऐक्य – ऐक्यता
  • तत्त्व – तत्व
  • मुमूर्षु – मुमुर्षू
  • अर्थात् – अर्थात

शुद्ध अशुद्ध शब्द निम्नलिखित हैं

अशुद्धशुद्धअशुद्धशुद्ध
अगामीआगामीअत्याधिकअत्यधिक
अनुसूयाअनसूयाअहिल्याअहल्या
आयूआयुउन्नतीउन्नति
कवीकविकेन्द्रियकेन्द्रीय/केंद्रीय
कृपालूकृपालुचहरदीवारीचहारदीवारी
दयालूदयालुदावातदवात
नदीयांनदियाँपूरवपूर्व
पत्निपत्नीपशूपशु
पूर्तीपूर्तिप्रदर्शिनीप्रदर्शनी
बिमारबीमारमधूमधु
शक्तीशक्तिसाधूसाधु
हस्तछेपहस्तक्षेपअनुकुलअनुकूल
अलोकिकअलौकिकअहारआहार
आर्शीवादआशीर्वादएक्यऐक्य
कवित्रीकवयित्रीक्षत्रीयक्षत्रिय
गुरूगुरुतत्कालिकतात्कालिक
दिवालीदीवालीनिरिहनिरीह
नराजनाराजपरिवारिकपारिवारिक
परिक्षापरीक्षापरिणीतपरिणति
पुर्णपूर्णपृश्नप्रश्न
बुद्धीबुद्धिव्यक्तीव्यक्ति
सून्यशून्यशूर्यसूर्य
संसारिकसांसारिकअद्वीतीयअद्वितीय
आधीनअधीनअतिथीअतिथि
आजकालआजकलईस्वरईश्वर
ओद्योगिकऔद्योगिकक्रतघ्नकृतघ्न
चहियेचाहियेत्यौहारत्योहार
दिक्षादीक्षानिरिक्षणनिरीक्षण
पुरुशपुरुषपूज्यनीयपूजनीय
पितांबरपीताम्बरपरलौकिकपारलौकिक
प्राप्तीप्राप्तिप्रभूप्रभु
मुनीमुनिश्रीमतिश्रीमती
शिशूशिशुसामिग्रीसामग्री
तदोपरांतकतदुपरान्तकदुरावस्थादुरवस्था
महिंदरमहेंद्रसन्हारसंहार
उतपातउत्पातसम्मार्गसन्मार्ग
उपरोक्तउपर्युक्तजगतगुरुजगद्गुरु
निरसनीरसमनहरमनोहर
मन्मुखसम्मुखअँगुलीअंगुली
ऊंचाऊँचाकँगनाकंगना
अंधेराअँधेराऊंटऊँट
कँगालकंगालआंखआँख
कँसकंसकँचनकंचन
कांचकाँचचांदचाँद
ठँडाठंडादूंगादूँगा
बांसुरीबाँसुरीगवारगँवार
जहांजहाँपांचवाँपाँचवाँ
रँगरंगशँकरशंकर
संवारनासँवारनाजँगजंग
दांतदाँतपँखपंख
रँकरंकहंसमुखहँसमुख
अव्यायीभावअव्ययीभावआयेआए
उठायेउठाएगयीगई
जाये जाएनयीनई
स्थाईस्थायीचाहियेचाहिए
घनिष्टघनिष्ठधंदाधंधा
कनिष्टकनिष्ठजिव्हाजिह्वा
ब्राम्हणब्राह्मणश्रेष्टश्रेष्ठ
झूटझूठपथ्थरपत्थर
भूकभूखसीधा साधासीधा सादा
इस्टेशनस्टेशनइस्त्रीस्त्री
पारकपार्कश्रापशाप
महत्वतामहत्तासुरगस्वर्ग
अध्यनअध्ययनपरिछेदपरिच्छेद
अनुछेदअनुच्छेदविछिन्नविच्छिन्न
बिलासविलासबनस्पतिवनस्पति
बाणीवाणीपूर्बपूर्व
बिषविषबनवन
बैदेहीवैदेहीबरसावर्षा
क्रपाकृपाग्रहस्तगृहस्थ
दृष्टीदृष्टिभृष्टभ्रष्ट
रिषि/ऋषीऋषिसृष्टीसृष्टि
कृषीकृषिग्रहीतगृहीत
पैत्रिक पैतृकमात्रिमातृ
रितु/ऋतूऋतुस्मृतीस्मृति
क्रतज्ञकृतज्ञघ्रणाघृणा
प्रथकपृथकरिणऋण
ह्रिदयहृदयअरथअर्थ
करमकर्मकरमधार्यकर्मधारय
परणामप्रणामबजृबज्र
स्त्रोतस्रोतकार्यकर्मकार्यक्रम
परसादप्रसादप्रमात्मापरमात्मा
मरयादामर्यादासमुन्दरसमुद्र
सार्मथ्यसामर्थ्यउत्तरीरणउत्तीर्ण
क्रमशक्रमशःतीवरतीव्र
परसिद्धप्रसिद्धपरीछापरीक्षा
मूरखमूर्खसौहार्दसौहार्द्र
ग्यापनज्ञापन आक्रमनआक्रमण
गनेशगणेशतृनतृण
प्रानप्राणरनभूमिरणभूमि
शरनशरणचरनचरण
गुनगुणनिरीक्षननिरीक्षण
प्रनामप्रणामरामायनरामायण
स्मरनस्मरणकारनकारण
गड़ित/गनितगणितबेड़ीबेणी
वनिकवणिकटिप्पनीटिप्पणी
उजारनाउजाड़नाअसोकअशोक
देसदेशपुस्प/पुश्पपुष्प
सक्ति/शक्तीशक्तिअमावश्याअमावस्या
शंकटसंकटसासनशासन
सामशामआदर्सआदर्श
नमश्कारनमस्कारप्रसंशाप्रशंसा
विशवासविश्वासशुशोभितसुशोभित
सर्मशर्मअभीष्ठअभीष्ट
विशिष्ठविशिष्टघनिष्टघनिष्ठ
श्लिष्ठश्लिष्टनिष्टानिष्ठा
संतुष्ठसन्तुष्टछमाक्षमा
नक्छत्रनक्षत्रछेमक्षेम
लछमीलक्ष्मीछेत्रक्षेत्र
लच्छनलक्षणअजोध्याअयोध्या
जजमानयजमानजोनियोनि
जोग्ययोग्यजमराजयमराज
कुन्डलीकुंडलीमयन्कमयंक
सन्कटसंकटकन्ठकंठ
घन्टाघण्टापन्खापंखा
शन्खशंखसून्डसूँड
मन्डलमण्डलसन्सारसंसार
हिन्साहिंसाकाड़नाकाढ़ना
टेड़ाटेढ़ाखिढ़कीखिड़की
बूढाबूढ़ाचढनाचढ़ना
पौढ़प्रौढ़मड़नामढ़ना
अगनीअग्निउज्वलउज्ज्वल
चिन्हचिह्नमध्यान्हमध्याह्न
स्वास्थस्वास्थ्यउपलक्षउपलक्ष्य
कृप्याकृपया
अरपनअर्पणअनभिग्यअनभिज्ञ
अपरान्हअपराह्नअभिशेकअभिषेक
अनुग्रहीतअनुगृहीतअनुवादितअनूदित
अन्तर्कथाअन्तःकथाअकृतिमअकृत्रिम
अनाधिकारअनधिकारअनुशरणअनुसरण
अपन्हुतिअपह्नुतिअसुद्धअशुद्ध
आर्दआर्द्रआल्हादआह्लाद
आतीथेयआतिथेयआकंक्षाआकांक्षा
आट्टारिकाअट्टालिकाआधिक्यताआधिक्य
अवश्यकीयआवश्यकअन्तराष्ट्रीयअन्तर्राष्ट्रीय
अक्षादनआच्छादनअध्यात्मकआध्यात्मिक
अजीवकाआजीविकाअदितीयअद्वितीय
अमिसआमिषअराधनाआराधना
आसाआशाअसाढ़आषाढ़
शमसानश्मशानउलंघनउल्लंघन
उन्मिलितउन्मीलितउरिणउऋण
उरमिलाउर्मिलाउदिग्नउद्विग्न
उपरऊपरउदेश्यउद्देश्य
ऐकदन्तएकदन्तएश्वर्यऐश्वर्य
ऐतीहासिकऐतिहासिककुवलकुंअर
कोशिल्याकौशल्याकृत्यकृत्यकृतकृत्य
करोणकरोड़केंद्रीयकरणकेंद्रीकरण
कियारीक्यारीक्रिपाकृपा
कीर्तकीर्तिकृयक्रय
कंहइयाकन्हैयाकालीदासकालिदास
कर्तव्यपालनकर्तव्य-पालनईर्षाईर्ष्या
उपाशनाउपासनाउद्धरड़उद्धरण
गायिकीगायकीगृहणीगृहिणी
गौवेंगायेंगरुणगरुड़
गरीष्ठगरिष्ठगोपनियगोपनीय
चन्चलचंचलछुधाक्षुधा
ज्योत्सनाज्योत्स्नाजमाताजामाता
जाग्रतिजागृतिजात्याभिमानजात्यभिमान
जगत जननीजगज्जननीजगधात्रीजगद्धात्री
जगधात्रीजगद्धात्रीतलावतालाब
त्यज्यत्याज्यतरुछायातरुच्छाया
तत्कालिकतात्कालिकतृकालत्रिकाल
तलासीतलाशीतृगुनत्रिगुण
तिलांजलीतिलांजलिदारिद्रतादरिद्रता
देश-निकालादेशनिकालादृस्टव्यद्रष्टव्य
द्रष्यदृश्यदोसदोष
द्रिगदृगधनुशधनुष
धिमान्धीमान्धराहरधरोहर
निलकंटनीलकंठनीवारड़निवारण
नीरवाणनिर्वाणनिस्चेस्टनिश्चेष्ट
नरायननारायणनबाबनवाब
निःपराधनिरपराधनिर्दयीनिर्दय
निष्कपटीनिष्कपटनारिनारी
निरोग्यनिरोगपतीतपतित
पुष्पवलिपुष्पावलीप्रेयसिप्रेयसी
प्रतीज्ञाप्रतिज्ञाप्रत्यछप्रत्यक्ष
प्रशन्नप्रसन्नप्राशादप्रासाद
पुरष्कारपुरस्कारपोशाकपोषाक
पदमिनीपद्मिनीपरीणामपरिणाम
पृष्टपृष्ठपयपानपयःपान
पिताभक्तिपितृभक्तिअतिश्योक्तिअतिशयोक्ति
पौरुसपौरुषउध्योगउद्योग
परेमप्रेमपुलिंगपुल्लिंग
पिशाचिनीपिशाचीप्रदेसिकप्रादेशिक
प्रमाणिकप्रामाणिकप्राज्वलितप्रज्वलित
प्रतिछायाप्रतिच्छायाबृक्षवृक्ष
वीराजमानविराजमानवाल्मीकीवाल्मीकि
वाहनीवाहिनीलम्वबतलम्बवत
ब्राम्हाब्रह्मावीधिविधि
व्यापितव्याप्तबहुल्यताबहुलता
विस्लेशणविश्लेषणबहिस्कारबहिष्कार
विशेसविशेषभस्मिभूतभस्मीभूत
भव-सागरभवसागरमहात्ममाहात्म्य
मृत्युूजयमृत्युञ्जयमान्यनीयमाननीय
मनोयोग्यमनोज्ञमेनहतमेहनत
मन्त्रीमंडलमंत्रिमंडलमट्टीमिट्टी
महायग्यमहायज्ञयद्यापियद्यपि
योधायोद्धायसयश
यावतजीवनयावज्जीवनयशलाभयशोलाभ
यसस्वीयशस्वीराजनैतिकराजनीतिक
राजागणराजगणराजऋषिराजर्षि
विरहणीविरहिणीविसमृतविस्मृत
वीदेहविदेहविकाशविकास
विशमविषमवेषवेश
व्यवहारिकव्यावहारिकशिरोपीड़ाशिरःपीड़ा
शशीशशिशताब्दिशताब्दी
शान्तमयशान्तिमयसाप्ताहीकसाप्ताहिक
सन्याससंन्याससौख्यतासौख्य
खण्डकाव्याखण्डकाव्यसाम्यतासाम्य
संग्रहितसंगृहीतसर्वससर्वस्व
हतिबुद्धहतबुद्धिहिरण्यकश्यपहिरण्यकशिपु
ऋषीकेसऋषिकेशस्वछस्वच्छ
सन्चारसंचारस्थितीस्थिति
सतीगुणसत्वगुणसमिक्षासमीक्षा
संभवतहसम्भवतःसहिश्णुसहिष्णु
सम्वादसंवादसौन्दर्यतासुंदरता
सम्राज्यसाम्राज्यसौजन्यतासौजन्य
सार्वजनीकसार्वजनिकस्वालम्बनस्वावलम्बन
सहीत्यिकसाहित्यिकसन्मानसम्मान
श्रृंगारऊपर इमेज में देखेंश्रंगारऊपर इमेज में देखें
गत्यावरोधगत्यवरोधबदामबादाम
स्वभाविकस्वाभाविकस्वध्यायस्वाध्याय
व्यवसायिकव्यावसायिकनीतीनीति
तिथीतिथिशान्तीशांति
प्रीतीप्रीतिप्रतिक्षाप्रतीक्षा
सूचि-पत्रसूची-पत्रभानूभानु
हेतूहेतुबंधूबंधु
सिंधूसिंधुवैश्यावेश्या
योवनयौवनपुजारनपुजारिन
कुमुदनीकुमुदिनीरचयता
रचियता
रचयिता
पहिननापहननावापिसवापस
आंधीआँधीअंगीठीअँगीठी
भंवराभँवराफांसीफाँसी
गाँधीगांधीअँगाराअंगारा
अँगुरिअंगुरिआँगूरअंगूर
अँजुलीअंजुलिबिकारविकार
बसिष्ठवसिष्ठबसंतवसंत
विंदुबिंदुजोगयोग
जमयमजशोदायशोदा
जमुनायमुनाजजमानीयजमानी
कलसकलशहमेसाहमेशा
शोशकशोषकघोसघोष
दुस्करदुष्करभास्यभाष्य
भगवतभगवत्मूल्यवानमूल्यवान्
इष्ठइष्टप्रविष्ठप्रविष्ट
वरिष्टवरिष्ठओष्टओष्ठ
वशिष्टवशिष्ठछतिक्षति
परिषदपरिषद्पृथकपृथक्
इक्षाइच्छामूर्क्षामूर्छा
अकस्मातअकस्मात्भविष्यतभविष्यत्
कंगाकंघाक्रपणकृपण
बृजब्रजपरमर्थपरमार्थ
भानुदयभानूदयसदोपयोगसदुपयोग
शुभिच्छाशभेच्छाअभ्यूदयअभ्युदय
निस्वार्थनिःस्वार्थनिशेषनिःशेष
निशंकनिःशंकअन्ताकरणअन्तःकरण
निशुल्कनिःशुल्कदुखदुःख
दुशासनदुःशासनमूलतहमूलतः
संविदसंविद्संवतसंवत्
ग्रहस्तीगृहस्थीमनूमनु
वस्तूवस्तुवायूवायु
मधूमधुमृत्यूमुत्यु
सेतूसेतुआंसुआँसू
उल्लुउल्लूकाजुकाजू
कुचकूचखुनखून
खुसटखूसटगुदागूदा
गुलरगूलरचुर्णचूर्ण
जाडूझाड़ूतुफानतूफान
तुलतूलदुषणदूषण
भुषणभूषणनिंबूनीबू
बाबुबाबूबहुबहू
मुत्रमूत्रमुलमूल
मुलीमूलीलट्टुलट्टू
सुफीसूफीसुबासूबा
शूरसूरएनकऐनक
अय्याशऐयाशचेनचैन
वैभोवैभवजइसाजैसा
बेठकबैठकमेलामैला
शौतसौतशोचशौच
लोलौलोहलौह
लोकिकलौकिकनोकरनौकर
तोरतौरमोनमौन
दरपनदर्पणपुरानपुराण
भासनभाषणबानबाण
मिसरणमिश्रणमरनमरण
रावनरावणवीनावीणा
वियाकरनव्याकरणहरनहरण
जवजबतवतब
संकाशंकासतशक
साकशाकसिक्षाशिक्षा
सिखरशिखरसाखाशाखा
सिवशिवसीतशीत
सोधशोधसोभाशोभा
स्यामश्यामस्लेसश्लेष
स्वेतश्वेतस्वासश्वास
सायरशायरसिकनशिकन
सरबतशरबतसिकारशिकार
निसादनिषादविसादविषाद
रास्ट्रराष्ट्रग्रिष्मग्रीष्म
मनुस्यमनुष्यभाशाभाषा
पौसपौषअनुष्टानअनुष्ठान
चसकचषकभीषमभीष्म
उष्माऊष्माषटकोणषट्कोण
काष्टकाष्ठसन्तोससन्तोष
कोसकोषदोशद्वेष
भूसनभूषणसंथ्यासन्ध्या
संधीसन्धिसामाससमास
सानातनसनातनसदश्यसदस्य
शुंदरसुन्दरस्वामिस्वामी
श्वरस्वरसत्गुरुसद्गुरु
शुधारसुधारस्वधीनस्वाधीन
श्यारसियारसूलिसूली
सामलासाँवलासवधानसावधान
शुशोभितसुशोभितविअंजनव्यंजन
भारतियभारतीयराष्ट्रियराष्ट्रीय
अतरिक्षअंतरिक्षअनुशंधानअनुसंधान
समितीसमितिगाठनगठन
विज्ञानिकवैज्ञानकिविकरमविक्रम
अद्यक्षताअध्यक्षतापरमाणूपरमाणु
उर्जाऊर्जावीभागविभाग
अंतरगतअंतर्गतकारियेकार्य
प्रारन्भप्रारंभराजकियराजकीय
पुनगर्ठनपुनर्गठननीर्माणनिर्माण
सन्गठनसंगठनसंचालीतसंचालित
वस्तुतावस्तुतःशुरुवातशुरुआत
इस्थितस्थितदेसदेश
एसियाएशियापरक्षेपणप्रक्षेपण
परीयोजनापरियोजनाक्रियानुअयनक्रियान्वयन
अग्राणीअग्रणीभूमकाभूमिका
याथायथाबिकसितविकसित
उपगृहउपग्रहअहमदावादअहमदाबाद
प्रमुख्यप्रमुखपरधानप्रधान
पियाराप्यारापरेमप्रेम
मुकूटमुकुटप्रकृतिकप्राकृतिक
पठशलापाठशालासंशाधनसंसाधन
सरवेक्षणसर्वेक्षणपरबंधप्रबंध
शंवेदनसंवेदनपरियावरणपर्यावरण
परिवेक्षणपर्यवेक्षणपूरबीपूर्वी
इंधनईंधनप्रणालिप्रणाली
बिकासविकासआपूर्तीआपूर्ति
प्रथ्वीपृथ्वीपरथमप्रथम
पृकाशप्रकाशसुवीधासुविधा
नियमीतनियमितईकाईइकाई
जडत्वजड़त्वगतिविधीगतिविधि
नियमीतनियमितस्थापीतस्थापित
सुदेशीस्वदेशीव्रत्तीयवृत्तीय
अभीयान अभियानभोतिकभौतिक
रासायनरसायनबिजांडबीजांड
व्रद्धवृद्धइस्त्रीस्त्री
बल्लभवल्लभबीवीबीबी
अभ्यारण्यअभयारण्यविध्युतविद्युत
विवार्तनिकविवर्तनिकभूगोलिकभौगोलिक
छेत्रक्षेत्रनिम्नलिखीतनिम्नलिखित
पर्यटानपर्यटनवाधितबाधित
टंकसालटकसालआँकणेआँकड़े
अध्यमानअधिमानयूनिसेफयूनीसेफ
महात्तममहत्तमसमापवर्त्यसमापवर्तक
लघुत्तमलघुतमपूर्णतापूर्णतः
विभाजीतविभाजितघंटियांघण्टियाँ
अनिलअनलअभियांत्रणअभियंत्रण
आयतकारआयताकारत्रिभुजकारत्रिभुजाकार
गोलकारगोलाकारलम्बावतलम्बवत
विपरितविपरीतजानकरीजानकारी
वर्गोमूलवर्गमूलअसोकअशोक
संसोधनसंशोधनपाठ्यक्रामपाठ्यक्रम
पाठ्यापुस्तकपाठ्यपुस्तकभटनाकरभनटागर
आचार्याआचार्यजयसंकरजयशंकर
पदमलाल पुन्नालालपदुमलाल पुन्नालालसंस्कृतीसंस्कृति
संस्क्रत संस्कृतविहारीबिहारी
परियायवाचीपर्यायवाचीअनूरूपअनुरूप
प्राणयनप्रणयनअनूवादअनुवाद
प्रकारणप्रकरणसंधीसन्धि
धातूधातुरुपरूप
परियाप्तपर्याप्तसन्कलितसंकलित
अंतरगतअन्तर्गतनीबंधनिबन्ध
संस्कृतिकसांस्कृतिकसमाजिकसामाजिक
अर्थिकआर्थिकसमास्यासमस्या
अधारितआधारितविशयविषय
जनतासंख्याजनसंख्यापूरनपूर्ण
मुक्तीमुक्तिमाहात्मामहात्मा
चारित्रचरित्रराहिराही
रचीतरचितज्योतीज्योति
जबाहरजवाहरमोतिमोती
भावप्राधारभावप्रधानराष्ट्रनयकराष्ट्रनायक
घाटनाघटनाआग्रमपूजाअग्रपूजा
माहभारतमहाभारतचित्रीतचित्रित
मेवाणमेवाड़मुकूटमुकुट
माहराणामहाराणाप्रातापप्रताप
बिनेदविनोदसुभाशसुभाष
ऊजागरउजागरत्रपाठीत्रिपाठी
मात्रभूमिमातृभूमिलछमीलक्षमी
प्रतिपाध्यप्रतिपाद्यमेगनादमेघनाद
नरशंसनृशंसअनूचितअनुचित
सतभावनासद्भावनायूक्तयुक्त
उत्कृष्ठताउत्कृष्टताप्रामाणितप्रमाणित
आतरिकआन्तरिकमाहिकमासिक
मूल्यअंकनमूल्यांकनआकार्षणआकर्षण
विध्यार्थीविद्यार्थीकौशलताकुशलता
विसेषज्ञविशेषज्ञसुजावसुझाव
भैसभैंसऋग्वेदिकऋग्वैदिक
वेदकवैदिकसीसमहलशीशमहल
क्रांतीक्रांतियुरोपयूरोप
नागर्जुननागार्जुनवृद्धवस्थावृद्धावस्था
राष्ट्रीयक्रतराष्ट्रीयकृतस्वभिमानस्वाभिमान
तत्कालिनतत्कालीनधराशायीधाराशायी
सम्पत्तीसम्पत्तिपुर्ननिर्माणपुनर्निर्माण
प्रवंधनप्रबंधनवजटबजट
स्फीतीस्फीतिमुद्रास्फीतीमुद्रास्फीति
विसमताविषमतासांखिकीसांख्यिकी
मंत्रीपरिषदमंत्रिपरिषद्समूहिकसामूहिक
अमरतअमृतध्वजाध्वज
अनुमतीअनुमतिराष्ट्रपतीराष्ट्रपति
प्रत्यलोचनप्रत्यालोचनगुरुत्वकर्षणगुरुत्वाकर्षण
वायुमन्डलवायुमण्डलआवृत्तीआवृत्ति
आर्वतकालआवर्तकालध्वनीध्वनि
जीवश्मजीवाश्मउपकारणउपकरण
अनूसारअनुसारकृत्रमकृत्रिम
युरेनियमयूरेनियमनगासाकीनागासाकी
लोपनलेपनमधूमक्खीमधुमक्खी
महत्तपूर्णमहत्वपूर्णपेंसिलपैंसिल
परमर्शपरामर्शसलहासलाह
आध्यापकअध्यापकप्रधानचार्यप्रधानाचार्य
राजकुमरराजकुमारट्रेक्टरट्रैक्टर
ब्रहस्पतिबृहस्पतिभेडियाभेड़िया
अस्तवलअस्तबलप्रतियोग्यताप्रतियोगिता
चोटिचोटीक्रमनुसारक्रमानुसार
प्रतिएकप्रत्येकपरंपरिकपारम्परिक
असमंजस्यअसमंजसनीकेतननिकेतन
वोधबोधअभिभाभकअभिभावक
नगदीनकदीऔखादऔकात
प्रादेशप्रदेशअर्थव्यावस्थाअर्थव्यवस्था
खादान्नखाद्यान्नउनपन्नउत्पन्न
उतपत्तिउत्पत्तिसारदाशारदा
मरूभूमीमरुभूमिउतपादनउत्पादन
पदाबलीपदावलीकाब्यकाव्य
आदीकालआदिकालआशरयआश्रय
चटुकारिताचाटुकारिताकालाखण्डकालखण्ड
भक्तीकालभक्तिकालसाहीत्यसाहित्य
स्वर्णयूगस्वर्णयुगविसेसताविशेषता
मीराबायीमीराबाईकसोटीकसौटी
नस्वरनश्वरआत्मानियंणआत्मनियंत्रण
प्रकासितप्रकाशितभक्तीरसभक्तिरस
निर्मग्ननिमग्नअस्वादनआस्वादन
रेखंकितरेखांकितकवीवरकविवर
नेतिकतानैतिकतारीतीकालरीतिकाल
भारतेंदूभारतेन्दुहरीशचन्द्रहरिश्चन्द्र
सोन्दर्यसौंदर्यपंचवटिपंचवटी
वोधबोधभ्रात्रभ्रातृ
पुर्नमिलनपुनर्मिलनद्वंदद्वंद्व
निराष्यनैराश्यमानबतामानवता
द्ववेदीद्विवेदीवलिदानबलिदान
दुबिधादुविधाश्रद्धांजलीश्रद्धांजलि
सीतार सितारसंगितसंगीत
प्रगतीप्रगतिवादलबादल
यूगवाणीयुगवाणीसम्मलितसम्मिलित
संवर्धनसंवर्द्धनपलवनपल्लवन
शुरक्षासुरक्षाआस्तित्वअस्तित्व
अनूशीलनअनुशीलनअचरणआचरण
मनवतामानवताताख ताक
कदापीकदापिसांभवसंभव
उच्यउच्चपरांपरापरम्परा
रीतीरीतिआग्रसारअग्रसर
प्रेराकप्रेरकस्रजनसृजन
उपदेयउपादेयपृकारप्रकार
चरित्रिकचारित्रिककल्यानकल्याण
सतपथसत्यपथबन्दना वन्दना
आवगतअवगतसादाचारसदाचार
स्वरुपस्वरूपमहानपुरुषमहापुरुष
परचितपरिचितपुरषोत्तमपुरुषोत्तम
सताचार सदाचारगौपालगोपाल
एकंकीएकांकीदसकदशक
उपलब्धीअपलब्धिदृष्टगतदृष्टिगत
संवेगत्मकसंवेगात्मकप्रेरतप्रेरित
भाबीभावीनीर्णायकनिर्णायक
परयासप्रयासतथापीतथापि
अधिकधिकअधिकाधिकस्तरनुकूलस्तरानुकूल
उपयोगिउपयोगीपरीमार्जनपरिमार्जन
अनुभूतीअनुभूतिगद्धगद्य
पद्धपद्यआवद्धआबद्ध
गंभीर्यगाम्भीर्यअभिव्यक्तीअभिव्यक्ति
छन्दबद्दछन्दबद्धरागात्माकरागात्मक
विचारत्मकविचारात्मकभावत्मकभावात्मक
बौध्धिक बौद्धिकचेष्ठाचेष्टा
चिन्तनशिलचिन्तनशीलअपेक्षाक्रतअपेक्षाकृत
इसे भी पढ़ें  तत्सम तद्भव शब्द (Tatsam Tadbhav Shabd)

वर्तनी शुद्ध अशुद्ध शब्द से संबंधित प्रश्न उत्तर –

प्रश्न – अनुवादित का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – अनूदित

प्रश्न – आर्शीवाद का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – आशीर्वाद

प्रश्न – अध्यन का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – अध्ययन

प्रश्न – आधिक्यता का शुद्ध रूप कौनसा है ?

उत्तर – आधिक्य

प्रश्न – ऐक्यता का शुद्ध शब्द क्या है ?

उत्तर – ऐक्य

प्रश्न – कृत्यकृत्य का शुद्ध रूप कौनसा है ?

उत्तर – कृतकृत्य

प्रश्न – कार्यकर्म का शुद्ध रूप कौनसा है ?

उत्तर – कार्यक्रम

प्रश्न – केंद्रीयकरण का शुद्ध रूप कौनसा है ?

उत्तर – केंद्रीकरण

प्रश्न – कियारी का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – क्यारी

प्रश्न – कवियत्री का शुद्ध शब्द क्या है ?

उत्तर – कवयित्री

प्रश्न – ईर्षा का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – ईर्ष्या

प्रश्न – गायिका का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – गायकी

प्रश्न – सतत का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – सतत्

प्रश्न – दिवारात्रि का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – दिवारात्र

प्रश्न – दुरात्मागण का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – दुरात्मगण

प्रश्न – द्वैवार्षिक का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर -द्विवार्षिक

प्रश्न – अग्नेय का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – अग्नेय

प्रश्न – अनुषांगिक का शुद्ध रूप क्या है ?

इसे भी पढ़ें  अयोध्या सिंह उपाध्याय हरिऔध

उत्तर – आनुषांगिक

प्रश्न – सुलोचनी का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – सुलोचना

प्रश्न – सशंकित का शुद्ध शब्द क्या है ?

उत्तर – सशंक

प्रश्न – सलज्जित शब्द का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – सलज्ज

प्रश्न – मंत्रीवर का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – मंत्रिवर

प्रश्न – भ्रातागण का शुद्ध रूप क्या है ? ( शुद्ध अशुद्ध शब्द )

उत्तर – भ्रातृगण

प्रश्न – निरोपम का शुद्ध रूप क्या है ? ( शुद्ध अशुद्ध शब्द )

उत्तर – निरुपम

प्रश्न – निष्छल का शुद्ध रूप क्या है ? ( शुद्ध अशुद्ध शब्द )

उत्तर – निश्छल

प्रश्न – महात्म का शुद्ध रूप क्या है ? ( शुद्ध अशुद्ध शब्द )

उत्तर – माहात्म्य

प्रश्न – अन्तर्ध्यान का शुद्ध रूप क्या है ?

उत्तर – अन्तर्धान

प्रश्न – तरुछाया का शुद्ध रूप क्या है ? ( शुद्ध अशुद्ध शब्द )

उत्तर – तरुच्छाया

शुद्ध शब्द –

शुद्ध, अशुद्ध, उज्ज्वल, आशीर्वाद, अतिशयोक्ति, कवयित्री, कुमुदिनी, हिरण्यकशिपु, अनभिज्ञ, अर्पण, अस्वीकार, अपराह्न, अभिषेक, अनुगृहीत, अधीन, अनूदित, अन्तःकथा, अनुसरण, अमावस्या, अध्ययन, आर्द्र, आतिथेय, आकांक्षा, अट्टालिका, आधिक्य, आवश्यक, अन्तर्राष्ट्रीय, आच्छादन, आध्यात्मिक, आजीविका, अद्वितीय, आमिष, आराधना, आशा, आषाढ़, श्मशान, उल्लंघन, उत्पात, उन्नति, उन्मीलित, उऋण, उर्मिला, उद्विग्न, उद्देश्य, उपलक्ष्य, ऐक्य, ऐश्वर्य, ऐतिहासिक, कौशल्या, कृतकृत्य, कार्यक्रम, कृतघ्न, करोड़, केंद्रीकरण, क्यारी, कृपा, कीर्ति, क्रय, कृपया, कालिदास, गायकी, गृहिणी, गाँधी, गरुड़, गरिष्ठ, गृहस्थ, गाँव, चिह्न, क्षमा, क्षुधा, क्षेम, ज्योत्स्ना, जामाता, जागृति, जगज्जननी, त्याज्य, तरुच्छाया, तात्कालिक, त्रिकाल, तिलांजलि, दरिद्रता, दुरवस्था, द्रष्टव्य, दृश्य, दोष, दृग, धनुष, धरोहर, नीलकंठ, निवारण, विर्वाण, नारायण, नवाब, नीरसता, निष्कपट, नाराज, पतित, पुष्पावली, प्रेयसी, प्रदर्शनी, प्रतिज्ञा, प्रत्यक्ष, प्रसन्न, पुरस्कार, पोषाक, पद्मिनी, परिच्छेद, पुष्प, परिणाम, पृष्ठ, पयःपान, पितृभक्ति, परीक्षा, पौरुष, प्रेम, पुल्लिंग, स्त्रीलिंग, पिशाची, प्रादेशिक, पूर्ण, प्राप्ति, प्रामाणिक, प्रज्वलित, प्रतिच्छाया, प्रशंसा, वृक्ष, विराजमान, विरहिणी, वाहिनी, ब्रह्मा, विधि, व्याप्त।

इसे भी पढ़ें  हिंदी के विराम चिह्न (Hindi Punctuation Symbols)

बहुलता, विश्लेषण, बहिष्कार, विशेष, भस्मीभूत, भवसागर, माहात्म्य, मृत्युञ्जय, मनोज्ञ, मंत्रिमण्डल, मिट्टी, यद्यपि, योद्धा, यश, यशोलाभ, यशस्वी, राजनीतिक, राजगण, ऋतु, राजऋषि, विस्मृत, विदेह, विदेह, विकास, विषम, वेश, व्यावहारिक, शशि, शताब्दी, शान्तिमय, शूर्पणखा, साप्ताहिक, संन्यास, स्वास्थ्य, साम्य, सम्मुख, संगृहीत, सर्वस्व, हतबुद्धि, हस्तक्षेप, ऋषिकेश, स्वच्छ, संचार, स्थिति, सहस्त्र, सत्वगुण, समीक्षा, सम्भवतः, स्थायी, सहिष्णु, संवाद, सुन्दरता, साम्राज्य, सौजन्य, सार्वजनिक, स्वावलम्बन, साहित्यिक, सम्मान, युधिष्ठिर, द्वारका, निरपराध, ब्रज, विशिष्ट, निष्कपट, ऊर्ध्व, गृहीत, प्रथा, द्रष्टा, जाग्रत, अनूदित, शुश्रूषा, पैतृक, वृक्ष, एषणा, ऐकान्तिक, अन्त्याक्षरी, पारलौकिक, मालिन, अहल्या, नीरसता, संग्रहीत, निर्दय, अनुग्रहीत, अनधिकृत, भागीरथी, स्थायित्व, आजीविका, प्रवर्तनीय, पटाक्षेप, सौन्दर्य, पारंगत, आह्वान, आह्लाद, उच्छृंखला, यथेष्ट, बहिरंग, सृजन, गरिष्ठ, अन्तर्धान, विद्युत्लता, तन्मय, परमौषधि, षड्ऋतु, मनःकामना, यशोलाभ, उद्विग्न, अधोगति, विद्युच्चालक, नदीश, दिग्जाल, सद्वंश, पुनरभिनय, मनःकष्ट, अन्तःप्रांतीय, निरुपम, अक्षौहिणी, वाङ्गमय, मतैक्य, पुष्पावली, सद्गति, उपर्युक्त, स्वयंवर, अत्युक्ति, जगन्नाथ, निरुपाय, मनोहर, निश्छल, निस्तार, दुस्तर, भ्रातृगण, प्राणिवृन्द, कृतघ्न, लब्धप्रतिष्ठ, भुजंगी, कृषांगी, प्रेयसी, प्रफुल्ल।

अशुद्ध शब्द –

आर्शीवाद, श्रंगार, श्रृंगार, अतिश्योक्ति, उज्जवल, प्रज्ज्वलित, हिरणाकश्यप, युधिष्ठर, अध्यन, द्वारिका, कवित्री, कवियित्री, बृज, कुमुदनी, सुश्रूसा, अन्ताक्षरी, अहिल्या, मैथलीशरण, याज्ञवलक्य, शूपणखां, अनुशरण, अभ्यस्थ, अनुकुल, अर्थात, अपन्हुति, अनिष्ठ, अगामी, अन्तर्ध्यान, अतिथेय, अल्हाद, आद्र, आधीन, आहवान, आमिश, इकठ्ठा, ईर्षा, उन्नती, उपरोक्त, उपलक्ष, ऐक्यता, औद्योगीकरण, कृप्या, कृत्यकृत्य, कलस, कनिष्ट, कालीदास, कियारी, कुशाशन, केंद्रीयकरण, कोतुहल, गरिष्ट, गृहीता, घनिष्ट, चारदीवारी, चर्मोत्कर्ष, चिन्ह, छमा, जमाता, ज्योत्सना, जेष्ठ, तत्व, तरुछाया, दिपिका…

…दुरावस्था, द्वन्द, निरपराधी, तड़ित, तत्कालिक, दधीची, नबाब, निरपराधी, नुपुर, नछत्र, पत्नि, पुरुस्कार, प्रनाम, प्रदर्शिनी, परिणती, पदमिनी, परिस्थिती, पुज्य, परिक्षण, पक्क, प्रतिकुल, प्रमाणिक, ब्रम्ह, ब्रत, भष्म, भुधर, भेष, महात्म्य, मुमुर्षू, मूर्धण्य, महत्व, मृत्युंजय, मंत्रीमंडल, मट्टी, यथेष्ठ, रसायण, राजनैतिक, लक्षन, लच्छन, व्योहार, वानी, वीना, वांगमय, वास्प, व्यवहारिक, विकाश, विरहणी, वाल्मीकि, वनिक, वांक्षनीय, शशी, शिवी, शुद्धिकरण, शाशन, सिन्दुर, साधूवाद, सदृश्य, सूचिपत्र, स्थाई, सुसमा, स्वास्थ, सुसुप्ति, सम्वाद, सस्यस्यामला, सौहार्द्र, हितैशी, श्राप, श्रीमति, श्रोत।

मध्य प्रदेश सामान्य ज्ञान

(Visited 89,734 times, 7 visits today)

One thought on “शुद्ध अशुद्ध शब्द”

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

error: Content is protected !!